Dünya müzelerini gezmeye gittiğinizde Mona Lisa’ya ya da bir mumyaya sadece bakmayıp bu efsanevî eserlere birazcık para ödeyerek sahip olabilirsiniz! Peki ya bizim müzelerde? Kaşıkçı Elması’nı ya da Fatih’in kılıcını almak mümkün mü? ZAMAN / 12 MAYIS 2007
Avrupa’da, Amerika’da veya Asya’da bir ülkede de olabilir; bir müzeye gittiğiniz zaman oradaki eserleri görme ve inceleme zevkinin yanı sıra onlara sahip de olabilirsiniz! Çünkü bu eserlerin imitasyonlarını veya hediyelik eşyalarını bulabileceğini şık müze mağazaları var. Mona Lisa tablosunu incelemekle kalmayıp, bire bir benzerini ya da Mona Lisa not defteri alabilirsiniz. Veya ünlü bir Avrupa prensesinin paha biçilemeyen takılarını görmenin yanı sıra müze mağazasından bir imitasyonunu ya da değerli taşlardan ve altından bir benzerini satın alabilirsiniz. Efsanevi mumyaları görmekle kalmaz, mumya şeklindeki çikolatalardan satın alıp yiyebilirsiniz de! Kısacası tarihe veya sanata tanıklık etmenin yanı sıra ona (yalancıktan da olsa) sahip olma keyfini de tadabilirsiniz. Peki, anlat anlat bitiremediğimiz bizim tarihî eserlerimiz için aynı şey geçerli mi? Müze mağazalarında bulunan sıkıcı birkaç broşür, kitap, CD, havlu ve sıradan bir dükkânlardaki seramikler dışında insanı satın almak için celbeden pek az şey var. Mesela bir “Kaşıkçı Elması”nın imitasyonunu kim almak istemez ki? Ya da sultanların paha biçilemeyen takılarının benzerlerini, çintemani desenli bir not defterini, Roma heykelinin biblosunu… Ama yok. Olmamasının sebebini ise bürokratlar bile bürokrasiye bağlıyor. Peki, hantal devlet yapısı içinde devlet bunu yapamadı da, özel teşebbüs niye dünyada milyon dolarlarla ifade edilen gelir sağlayan müzeler için hediyelik eşya üretmeyi akıl edemedi? Ayasofya Müzesi’nin eski müdürü Erdem Yücel, bunu bilgi ve akıl eksikliğine bağlıyor ve, “Devlet de özel sektörün önünü açmadı.” diyor. DÖSİM Genel Müdürü Enver Altıntaç, özel sektöre çağrıda bulunuyor: “Siz üretin, biz satalım.”