Fuad Köprülü’nün kişisel arşivi, çalışma masası ve kitaplığı artık İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi’nde. Vefat edene kadar (2006) akademisyen oğlu Dr. Orhan F. Köprülü’nün kullandığı arşivde, yakın tarihe ışık tutacak nitelikte belge ve kitaplar var. Köprülü’nün bilim ve siyaset tarihi açısından çok önemli arşivi için üniversitenin Altunizade’deki kampüs kütüphanesine özel bir müze kütüphane bölümü oluşturuluyor. 22-07-2012 ZAMAN
Yakın tarihin önemli aktörlerinden, edebiyat, hukuk, iktisat ve siyaset tarihi alanında çarpıcı eserler ortaya koyan ordinaryüs profesör M. Fuad Köprülü’nün, yüzlerce kitaptan ve binlerce sayfalık notlarından oluşan kütüphane ve arşivi artık İstanbul Şehir Üniversitesi’nde. Akademisyen oğlu Dr. Orhan F. Köprülü’nün vefatına kadar (2006) kişisel kullanımında olan arşiv, Ahmet Davutoğlu’nun büyük kızı Safure Özokur tarafından alınıp üniversiteye bağışlandı. Köprülü’nün kütüphanesinde çok kıymetli elyazması eserler ve birçok tarihi kitabın ilk nüshaları var. Ama akademisyenler için en az bu kitaplar kadar önemli olan Fuad Köprülü’nün çalışma notları ve kişisel arşivi. Çünkü hem bilim ve milli tarih çalışmaları yapmış, hem çok partili hayat denemelerinde rol almış, mesela Demokrat Parti’nin 4 kurucusundan biri olmuş, dışişleri bakanlığı yapmış, hem de demokrasi mücadelesi vermiş bir devlet ve bilim adamı olarak bu süreçlerde tuttuğu kişisel notlar; 1966’da vefat eden Köprülü’nün arşivini yakın tarihi için elmas kıymetinde kılıyor.
Fuad Köprülü nasıl ‘kopyala-yapıştır’ yapıyormuş!
Şehir Üniversitesi Tarih bölümü hocası Yard. Doç. Dr. Abdülhamit Kırmızı, bu sebeple büyük heyecan yaşadıklarını söylüyor. Kırmızı, Köprülü’nün arşivinin hem içerdiği bilgiler ve belgeler açısından hem de bir âlimin nasıl çalıştığını görmek açısından önemli olduğunu vurguluyor. Kırmızı diyor ki; “Fuad Köprülü’nün kişisel arşiviyle bir âlim nasıl çalışır görüyoruz. Çalışma konularını klasörlere ayırmış. Her klasörde yazdığı veya yazmayı planladığı kitapların içeriğiyle ilgili notlar, kupürler var. Bunları da konularına göre zarflamış. Kitaplarının sayfalarına, not defterlerine toplu iğne ile konuyla ilgili bilgi yazdığı kâğıtları tutuşturmuş. Yani o zamanın copy-past’i topluiğne ile kâğıt tutuşturmakmış.”
Kırmızı, yazı malzemelerinin ve kitaplığının da bulunduğu Köprülü koleksiyonu için kütüphanede özel bir müze oda yapacaklarını, arşivi kullanmak ve incelemek isteyenlerin bu objeleri de görebileceğini söylüyor.
Her türlü ‘ego doküman’la ilgileniyoruz
Mustafa Kemal Atatürk’ün yakın arkadaşı olan, II. Abdülhamid dönemi eğitim politikaları çerçevesinde şekil kazanan entelektüel zümre arasında yer alan, II. Meşrutiyet, Milli Mücadele, çok partili hayat tecrübelerini yaşayan ve modern bilim anlayışının oluşması sürecine yazdığı makale ve kitaplarla katkıda bulunan bir ilim ve devlet adamı olan Köprülü’nün kişisel arşivi sayesinde hem kendi hem de temasta olduğu birçok tarihi şahsiyetin biyografisi yeniden yazılacak. Köprülü arşivini daha çok, kuruluşunda Kırmızı’nın da aktif rol aldığı Biyografi Araştırmaları Merkezi kullanacak. Kırmızı, kişisel entelektüel miraslarla yakından ilgilendiklerini, yazarların, şairlerin, bilim adamlarının, akademisyenlerin hatta sıradan insanların da bıraktıkları kütüphanelerle, belgelerle yani ego dokümanla (kendileriyle ilgili her türlü nesne ve belgeyle) ilgilendiklerini söylüyor.
Biyografiler yeniden yazılacak
Yard. Doç. Dr. Abdülhamit Kırmızı, kuruluşunda aktif rol aldığı Biyografi Araştırmaları Merkezi’nin Türkiye’de ilk olacağını söylüyor. Biyografi araştırmaları merkezleri Avrupa ve Amerika’da oldukça yaygın. Özellikle 2000’li yıllarda biyografi ve otobiyografi çalışmalarında dünyada büyük bir artış oldu. Türkiye içinse bu yeni ve yabancı bir kavram. Kırmızı, “Nasıl Hz. Peygamber’in hayatı, siyer yüzlerce kez yeniden yazılıyor. Hâlbuki yaşanmış bir hayat var. Aynen öyle tarihi şahsiyetlerin, hatta sıradan insanların bile biyografileri yeniden yazılmalı. Bunu sosyal bilimlerin ışığında yapacağız.” diyor. Kırmızı, yüzlerce fotoğraf, sayısız bilimsel not ve kişisel yazışmaların yer aldığı Köprülü arşivinin hem Köprülü’nün biyografisi hem de yakın çevresinin biyografisi için çok önemli bir kaynak olduğunu vurguluyor. Kırmızı, Türkiye’de çok iyi tanıdığımızı düşündüğümüz çok bilim adamı, sanatçı, siyasetçi, şair ve yazarın ciddi bir biyografisi olmadığına, birçoğununsa doğum ve ölüm tarihlerinin bile tartışmalı olduğuna dikkat çekiyor.
Hangi kütüphanede kimin kitabı var?
Atatürk Kitaplığı
Fatma Aliye
Cevdet Paşa
Muallim Cevdet
Fatih Üniversitesi Kütüphanesi
Şefik Can
Suat Yıldırım
Mehmet İpşirli
İstanbul Şehir Üniversitesi
Kemal Karpat
Fuad Köprülü
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Kütüphanesi
Behçet Necatigil
Süleymaniye Kütüphanesi:
İzmirli İsmail Hakkı
Celal Ökten
Şerif Muhittin Targan’ın müzik aletleri
İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi
İbnü’l Emin Mahmut Kemal İnal
Meşhur Yıldız Sarayı yağmasından kurtarılan kitaplar burada bulunuyor.
Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi
Adalet Ağaoğlu
Şerif Mardin
Tarık Zafer Tunaya
Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi
Halil İnalcık
Turgut Özal